Naše zadrugarstvo

Iako reč zadruga danas ima prilično negativnu konotaciju, zbog rijalitija sa tim nazivom, zadruge su u periodu od kraja XIX veka, pa do Drugog svetskog rata, odigrale važnu ulogu u razvoju našeg vinarstva i vinogradarstva. Ocem srpskog zadrugarstva smatra se Mihailo Avramović, srpski publicista, naučnik i narodni poslanik, koji je prvu zemljoradničku zadrugu osnovao 1894. godine, i više decenija predsedavao Glavnim savezom srpskih zemljoradničkih zadruga. Takođe, učestvovao je u osnivanju Međunarodnog zadružnog saveza u Londonu 1895., i dugo godina bio član njegovog centralnog odbora.

Narodna Skupština 1898. godine donosi Zakon o zemljoradničkim i zanatskim zadrugama, a već sledeće godine na Kongresu vinogradara donosi se rezolucija kojom se preporučuje osnivanje Vinogradarskih zadruga. I, odmah te 1899. u Sremčici pored Beograda osnovana je Sremačka vinogradarska zadruga.

Ipak, prva značajnija vinogradarska zadruga bila je osnovana u okolini Aranđelovca 1903. godine – Venčačka vinogradarska zadruga. Za samo 3 godine izgrađen je moderan podrum, i angažovani su evropski stručnjaci. Krenulo se sa dvomesečnim kursevima za podrumare, a jedan od zadrugara je bio i Kralj Aleksandar Karađorđević. Već 1909. osnovana je i Smederevska vinogradarska zadruga, i tako je sve počelo...

U blizini Svilajnca, Dimitrije Katić je 1897. godine osnovao zemljoradničku zadrugu, a pošto je kraj imao vekovnu tradiciju uzgajanja vinove loze, 1927. osnovana je i vinogradarska zadruga. Dve godine kasnije izgrađen je podrum koji je posle Drugog svetskog rata ušao u sastav Navipa i bio specijalizovan samo za proizvodnju rakije. Tokom 40 godina rada iz ovog podruma je širom sveta izvezeno preko 5 miliona litara srpske šljivovice „Serbian Plum Brandy“, dok je za domaće tržište rađena „Bardaklija“, koja je pakovana u tradiconalnu srpsku bukliju i staklene flaše koje su bile imitacije buklije.

Piše: Ljuban Očigrija