Najpoznatiji srpski brend

Među prvih pet pojmova po kojima je Srbija poznata u svetu je, svakako, rakija od šljiva, poznatija kao šljivovica. Mnogi je nazivaju i prepečenicom jer nastaje na tradicionalan način – dvostrukom destilacijom. Gotovo da nema srpskog domaćina koji nema bar litar ovog napitka u svom domu. Godine 2015. šljivovica je ušla u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.

Manje je poznato da se i jedno selo nadomak Zlatibora zove Šljivovica i po recepturi za spravljanje rakije koja je baš odatle preuzeta, rakija šljivovica je dobila geografski sertifikat. Ipak, to nije jedino mesto u čijem nazivu je reč šljiva. Širom Srbije možete naići na lokalitete poput Šljivovca, Šljivove, Šljivićkog brda, Šljivovika, Šljivara ili upoznati nekog iz familije Šljivić, Šljivančanin i sl.

Šljiva vodi poreklo sa Kavkaza i Kaspijskog jezera. Sa Karpata je 6000 g. p. n. e. Našla svoj put do Mesopotamije, Egipta i Krita. Na prostorima Balkanskog poluostrva šljive su gajene još u vreme kasnog bronzanog doba. Poznato je da su rimski imperatori Probus i Dioklecijan podizali šljivike u Podravini, Posavini i dolini Morave.

Na prostoru Srbije čak 150.000 ha zemljišta zauzima šljiva (42 miliona stabala), a 70% koristi se za proizvodnju rakije. Nema ni destilerije ni Srbina koji ima kazan, a da nije ispekao šljivovicu. O vezanosti Srba za ovu rakiju govori i činjenica da je u doba Austrijske okupacije (1915-1918) u okolini Kosjerića i Podrinju postojao dogovor među srpskim seljacima da se pri predaji bakra okupatorima, skloni najbolji kazan u selu i zakopa u zemlju. U tom kazanu je posle celo selo krišom peklo rakiju.

Najčešće sorte od kojih se u Srbiji spravlja šljivovica su čačanska lepotica, čačanska rana, požegača (madžarka), crvena ranka (darosavka, šumadinka, crvenjača, ranovača), a poslednjih decenija je tu i stenli (stanley). Visoko cenjena je rakija od požegače, u narodu poznatija kao „gromovača“. Zanimljivo je da je ovu sortu šljive na srpsko tlo preneo Aleksandar Makedonski 333 g. p. n. e. Ova sorta je danas retka, ali šljivovica od čačanske lepotice je prava mis među šljivovicama.

Najveći broj proizvođača čuva šljivovicu u drvenim buradima, ali ima i onih koji je čuvaju u izvornom obliku, koji uživaoci nazivaju „bela šljiva“.

Brojna srpska verovanja i brojne manifestacije u Srbiji posvećene su ovoj voćki, a o popularnosti šljivovice u svetu govori i pitanje koje se pojavilo u jednom britanskom kvizu.

I dok ovog leta obilazite znamenitosti sveta, setite se da vas u Srbiji, među šljivama, čeka boca pića na koje svi imamo pravo da budemo ponosni.

Napisala: Sandra Zlatanović